د امریکا د متحدو ایالتونو ولسمشر جوبایډن نن پنجشنبه مۍ څلورمه (غوايي ۱۴) وویل چې «باید» په سودان کې روانه جګړه «بنده» شي.
په سودان کې له شاوخوا ۲۰ ورځو راهېسې د پوځ د مشر عبدالفتاح البرهان او د هغه د مخکني مرستیال محمد حمدان داګلو د چټک ملاتړ ځواکونو ترمنځ نښته روانه ده، ولسمشر بایډن په دغې جګړې کې په دخیلو افرادو باندې د بندیزونو د لګولو ګواښ وکړ.
هغه نن یو اجرايي فرمان لاسلیک کړ چې د جګړې په دخیلو افرادو باندې د بندیزونو لګولو صلاحیت زیاتوي. ولسمشر بایډن په یوې اعلامیې کې وویل چې بندیزونه به په هغو افرادو ولګول شي چې «د سودان سولې، امنیت او ثبات ته د ګواښ مسئول دي، د سودان دموکراتیک انتقال کمزوری کوي، له ولسي خلکو سره تشدد کوي او یا د بشري حقونو څخه یو لړ سرغړونې» کوي.
هغه په مشخص ډول د چا نوم وانخیست او زیاته کړه چې «په سودان کې روان تاوتریخوالی غمیزه ده-- او ملکي حکومت او دموکراسۍ ته د انتقال لپاره د سودان د خلکو د غوښتنې سره خیانت دی او باید ودرول» شي.
ټاکل شوې چې د دخیلو غاړو ترمنځ نوی اوربند پیل شي، پوځ وايي چې د اوربند بل اووه ورځني بهیر عملي کولو ته پابند دي، خو د چټک ملاتړ ځواک لا په دې اړه څه نه دي ویلي.
دا مطلب هم ولولئ
امریکا او نړیوالې ټولنې سودان کې د یوې اونۍ اوربند هرکلی کړیعیني شاهدانو په مرکز خرطوم کې د چاودنو او ډزو راپورونه ورکړي دي. په مرکز کې شاوخوا پنځه میلیون خلک ژوند کوي.
د چټک ملاتړ ځواکونه تورن شوي چې په خرطوم کې د هند په سفارت باندې برید کړی، خو فرانس پرس وايي چې دغه دپلوماتیک ماموریت لا دا خبر تائید کړی نه دی.
د راپورونو په اساس، د جګړې له پیل راهېسې شاوخوا ۷۰۰ کسان وژل شوي دي چې اکثریت یې په خرطوم او دارفور کې دي.
ملګري ملتونه وايي چې د جګړې له پیل راپدېخوا څه باندې ۱۰۰زره کسان له سودان څخه تښتېدلي دي. دا سازمان وايي د اکتوبر تر میاشتې پورې د څه باندې ۸۰۰زره خلکو سره د مرستو لپاره ۴۴۵ میلیون ډالر ته ضرورت لري.
تېره ورځ د ملګرو ملتونو عمومي منشي انتوني ګوتېرش ومنله چې نړیواله ټولنې ونشوه کولای سودان له داخلي جګړې څخه را وګرځوي. هغه زیاته کړه چې دا هېواد د نورو جګړو توان نلري.
په همدې حال کې عرب لیګ استازي د یکشنبې په ورځ د سودان د وضعیت ارزولو په اړه غونده کوي.
په ۲۰۱۹ کال کې د عمر البشیر د واکمنۍ له ړنګېدو وروسته، نړیواله ټولنه هلې ځلې کوي چې ملکي او پوځي اړخ د خبرو میز ته کینوي. د سودان د پوځ په لیکو کې د چټک ملاتړ ځواکونو د یو ځای کېدو د هڅو په ترڅ کې دا وروستۍ نښتې پیل شوې دي.
اکثریت هېوادونو خپل اتباع او دپلوماتیک ماموریتونه له سودان څخه واېستل او دا بهیر لا هم روان دی.