د افغانستان د خبریالانو مرکز د نومبر په ۲۱مه (جدي لومړۍ نېټه) د ټلوېزیون د نړیوالې ورځې په مناسبت ویلي چې په افغانستان کې پر ټلویزیونونو د طالبانو محدودیتونه زیات شوي او په تېر کال کې لږ تر لږه ۱۲ ټلوېزیونونه یا د طالبانو په مستقیم امر او یا ددې ډلې د محدودینتونو له امله تړل شوې دي.
افغانستان لپاره د امریکا د متحده ایالاتو د سفارت شارژدافیرې کرن ډیکر افغان خبریالانو او رسنیو پر وړاندې مخ په زیاتیدونکي ډول ګواښونو او ننګونو ته په کتنې ویلي چې اړتیا ده چې افغان خبریالان په خپل هیواد کې د غچ د اخیستلو له ډار پرته په ډاډه زړه خپل کارته دوام ورکړي.
د ټولنیزو رسنیو «ایکس» شبکې نن دوشنبه اکتوبر ۲۸ (لړم اوه) هغه حساب ځنډولی، چې څو ورځې مخکې پرانیستل شوی و او د ایران د مذهبي مشر ایت الله علي خامنه یي په استازیتوب یې په عبراني (عبري) ژبې پوستونه او مواد خپرول.
بخښنې نړیوال سازمان له نړیوالې ټولنې څخه په افغانستان کې د بشري حقونود سرغړونو اود طالبانو د ځپوونکو اقداماتو د مخنیوي لپاره د قوي کلیماتو د کارولو پرځای د قوي اقداماتو غوښتنه کړې او ویلي دي چې یوازې د قوي اقداماتو له لارې په دغه هیواد کې بشري وضعیت ښه کیدلی شي.
په افغانستان کې د طالبانو د بیاواکمن کېدو راهیسې افغان ژورنالستانو د سلګونو داسې پېښو راپور ورکړی چې د حکومتي چارواکو له خوا خبریالان نیول شوي، شکنجه شوي او کار یې سانسور شوی دی.
د الجزیرې خبري شبکه وايي د اسرائيل وسلهوالو ځواکونو چې پر مخونو یې نقابونه و د یکشنبې په ورځ سپتمبر ۲۲ (تلې اول) د لویدیځې غاړې په رامالله کې د دوی پر دفتر برید کړی او د ۴۵ ورځو لپاره یې د دغې څانګې د بندولو امر کړی دی.
په کابل کې د طالبانو تر کنترول لاندې ملي تلویزون په یوې ژوندۍ خپرونې کې د یوې خبریالې غږ او تصویر حذف کړل شوی او داسې ښکاري چې دا کار د طالبانو د امربالمعروف د نوي قانون په اساس شوی وی.
د افغانستان د خبریالانو مرکز، د معترضو خبریالانو کمیټې او د افغانستان د خبریالانو ملاتړ سازمان په جلا اعلامیو کې په کابل کې د طالبانو د استخباراتو د ریاست له خوا د یوټیوب د یو چینل د مشر سید رحیم سعیدي په نیولو ژوره اندیښنه ښودلې او د هغه د ژر خوشې کیدو غوښتنه یې کړې ده.
د روان کال لومړیو شپږو میاشتو کې د افغان خبریالانو او رسنیو وضعیت په اړه د افغانستان خبریالانو مرکز موندنې ښيي چې په دغه هېواد کې نه يوازې پرخصوصي رسنیو فشار نه دی کم شوی بلکې د رسنیو پرکاري محتوا څارنه هم زیاته شوې او د طالبانو استخبارات او امر بالمعروف د رسنیو په کارونو کې لاسوهنې ته دوام ورکړی.
د خبریالانو د خوندیتوب کمیټې د طالبانو له خوا د خبریالانو پر دوامداره توقیف اندېښنه ښودلې او ویلي یې دي چې په وروستۍ پېښه کې د دې ډلې جنګیالیو په پروان ولایت کې یو پخوانی خبریال نیولی او په زندان کې یې سخت وهلی دی.
په بشري چارو کې د ملګرو ملتونو د عمومي منشي مرستیال مارتین ګرفټس وايي چې په افغانستان کې واک ته د طالبانو د بیا رسیدلو وروسته یې چې کومې هیلې او کومې لیکلې ژمنې لرلې چې نړیواله ټولنه د طالبانو سره څنګه مخ ته لاړه شي، هغه هیلې له منځه تللي دي.
په نړۍ کې د بیان آزادۍ د ۲۰۲۴ په کلني راپور کې ویل شوي چې په افغانستان کې د بیان آزادي کړکیچن حالت کې ده او لدې پلوه د نړۍ تر ټولو ناوړه هیوادونو کې راغلی.
نور پورته کول