د اوکراین مارتا چومالو، د ایران نرګس محمدي او د ترکیې ارین کیسکن نن دوشنبه جنوري نهمه (مرغومې۱۹) په ګډه د سویډن «اولوف پالم» د ۲۰۲۳ د بشري حقونو جایزه وګټله.
مقامات وايي چې دغو ښځو ته دا جایزه د ښځو د حقونو او ازادۍ لپاره د مبارزې له کبله ورکړل شوې ده.
د «اولوف پالم» ادارې په یوې اعلامیې کې ویلي دي چې د ښځو د حقونو دغو مبارزینو ته یې ځکه دا جایزه ورکړې چې دوی په «داسې یو وخت کې د ښځو د ازادۍ د ساتلو لپاره مبارزه کړې چې جګړې، خشونت او استبداد بشري حقونه تهدېدول».
مارتا چومالو
د اوکراین مارتا چومالو یوه ارواح پوهه (سایکالوجسته) او فیمنسته ده چې د ښځو د حقونو لپاره د مبارزې او د ښځو سره د تاوتریخوالي د مخنیوي لپاره د «ښځې لیدلوري» په نوم یوې ادارې د بنسټ ایښونکو څخه ګڼل کېږي.
د «اولوف پالم» ادارې په اعلامیې کې راغلي دي: «له ۲۰۱۴ کال راپدیخوا او په خاص ډول په ۲۰۲۲ کې په اوکراین باندې د روسیې له بشپړ یرغل وروسته، مارتا چومالو د جګړې د اغیزو په اړه د عامه پوهاوي په خپرولو کې او د جګړې د قربانیانو د اړتیاو په پوره کولو کې ډېره دخیله وه.»
نرګس محمدي
د دغې جایزې منصفه پلاوي ویلي دي چې د ایران نرګس محمدي بیا «په ایران کې د ښځو د حقونو او بیان د ازادۍ په برخه کې مرکزي څېره» وه. هغه د «ایران ملي سولې شورا» د بنسټګرو څخه هم ده او د ښځو د حقونو لپاره په مبارزې کې «څو ځله نیول شوې او زندان ته اچول شوې» ده.
نرګس محمدي د ایران د «دولت په ضد د تبلیغاتو» له کبله محکومه او د ۲۰۲۱ د نومبر د میاشتې راهېسې په زندان کې ده.
ارین کیسکن
د ترکیې ارین کیسکن بیا له څو کالونو راهېسې په خپل هېواد کې د «اقلیتونو، همجنسبازانو او کډوالو» د حقونو لپاره د مبارزې تر څنګ د تبعیض په ضد هم مبارزه کړې ده.
د سویډن «اولوف پالم» د جایزې ورکولو منصفه پلاوی وايي چې میرمن کیسکن د مرګ له ګواښونو او عدلي تعقیب سره مخامخ وه او د «خپلې مفکورې په اساس بندي شوې» هم وه او د بخښنې نړیوال سازمان هغه د «وجدان زنداني» یاده کړې وه.
د اولوف جایزه
د دغې جایزې د وروکولو مراسم به د فبروري په لومړۍ نېټه د سویډن په مرکز ستاکهولم کې ترسره کېږي.
د فرانسې خبري اژانس وايي چې د سویډن «اولوف پالم جایزه» هر کال یو ځل ورکول کېږي چې ۱۰۰زره ډالر ارزښت لري.
دا جایزه د سویډن د سوسیال دموکرات صدراعظم اولوف پالم په یاد د بشري حقونو فعالانو ته ورکول کېږي. صدراعظم پالم هم په نړیواله کچه د بشري حقونو یو مبارز بلل کېده چې په ۱۹۸۶ کال کې په ستاکهولم کې ووژل شو.
د دغې جایزې ورکول له ۱۹۸۷ کال راپدیخوا پيل شوي چې د بشري حقونو او نوبل جایزې ګټونکو ته هم ورکړل شوې ده.