اروپايي ټولنې افغانستان ته د ستنیدونکو افغان کډوالو اساسي خدمتونو ته د لاس رسي، اقتصادي فرصتونو د زیاتیدو او د حرکت په حال کې د افغانانو او د هغوی د کوربنو ټولنو څخه د ملاتړ لپاره د مهاجرت د نړیوال سازمان "آی او ایم" سره د ۱۷ میلیونو یورو د مرستې موافقه لاسلیک کړې ده.
اروپايي ټولنې د پنجشنبې په ورځ اپریل ۲۶( غوايي شپږمه) په یوه اعلامیه کې ویلي چې ددې موافقې اساسي تمرکز به د افغان میرمنو او نجونو اړتیا ته اوسي.
ددې اعلامیې له مخې د اروپايي ټولنې دا تازه مرسته به د مهاجرت د نړیوال سازمان ته ددې امکان ورکړي چې ترڅو هغو کسانو لپاره چې اړتیاوې یې ډیرې دي د دوامداره ملاتړ د برابرولو لپاره لارې چارې وړاندې کړي او ستنیدونکي چې د کومو ننګونو سره مخ دي ورته د حل لارې ومومي.
په دې اعلامیه کې ویل شوي:" د مهاجرت د نړیوال سازمان په یو لاس د خدمتونو د وړاندې کولو او د هغې له ډلې د روغتیا د ساتنې، قانوني او حقوقي مرستو، د کارو کسب زده کول او تعلیم لپاره ستنیدونکو کډوالو ته به د ټولنیزو منابعو مرکزونه جوړ کړي.
د اروپايي ټولنې د وینا له مخې افغانستان ته د ستنیدونکو کډوالو اکثریت یې ښځې او ماشومان دي چې ترټولو زیات اغیزمنوونکي دي چې ددې ټولنې په دغه مالي ملاتړ به ستنیدونکو ته یو خوندي چاپیریال برابر کړي چې ورسره به هغوی ته د اړتیا وړ خدمتونو برابریدل خوندي کړي.
د منځني ختیځ او اسیا لپاره د اروپايي کمیسیون د نړیوالې همکارۍ یو چارواکي پیتریس اوستوبس د هرات په ولایت کې د مهاجرت د نړیوال سازمان د استازي سره د ترانزیټ په یو مرکز کې ددغې موافقې د لاسلیک پر مهال ویلي:" زه د هغو ستونزو له امله چې افغان کډوال د شړلو پر مهال ورسره مخ دي خواشینی شوم."
پیتریس اوستوبس ویلي چې په یو هیواد کې چې خلک د لوږې او د اقلیم له اغیزو کړیږي او په یو ښار کې چې د یوې ویجاړونکي زلزلې شاهدان وو، دا ډول حالت " واقعآ د بحران په سر بل بحران دی."
افغانستان لپاره د اروپايي ټولنې شارژدافیرې رافایلا یودیچه دې ته په اشارې چې د ستنیدونکو کډوالو سره د افغانستان د خلکو پیوستون هیله بخښوونکی دی ویلي چې باید دا ډاډ ترلاسه شي چې هغه ټولنې چې د ستنیدونکو کوربنې دي ورڅخه ملاتړ کیږي.
میرمن یودیچه ویلي:" د مهاجرت د نړیوال سازمان سره مشارکت، د اړتیاو وړ خدمتونو ته لاس رسی تضمینوي او ستنیدونکي افغان کډوال او د هغوی کوربنې ټولنې د هغوی څخه ساتنه کوي. له هغه ځایه چې ښځې او نجونې کولی شي په ځانګړي ډول تر اغیز لاندې راشي مونږ ډاډه کیږو چې د ټولنې ټول غړي کولی شي له هغې [مرستو څخه] ګټه پورته کړي."
اروپايي ټولنې د شمیرنو له مخې د ۲۰۲۳ کال د جنورۍ د میاشتې څخه د ۲۰۲۴ کال د اپریل تر میاشتې له ۱.۵ میلیونو څخه زیات افغان کډوال د پاکستان او ایران څخه خپل هیواد ته ستانه شوي دي، چې په ډیرو ناسمو اقتصادي شرایطو او د مرستو د کمبود سره مخ دي چې له امله یې په سرحدي سیمو او د ستنیدونکو د کوربنو په سیمو کې د اضطراري بشري حالت سبب شوی دی.
اروپايي ټولنې ویلي چې د ستنیدونکو کډوالو لوی شمیر د کمو منابعو د لا کمښت خطر له ځان سره لري.
په عین وخت کې په افغانستان کې د مهاجرت د نړیوال سازمان استازې ماریا مویتا افغانانو سره د اروپايي ټولنې دوامداره مرستې سلګونو زره ستنیدونکو کډوالو او نورو زیانمنوونکو ټولنو سره ډیرې زیاتې مهمې ګڼلي دي.
میرمن مویتا ویلي:" ددغې تازه ژمنې له برکته مونږ به د دې توان ومومو چې د ستنیدولو د بهیر پر مهال په سترو ننګونو باندې تمرکز ومړو او د بیا میشتیدو، ټولنیز انسجام او په ټولنه کې د اوږدې مودې حل لارو موندلو په برخه کې مرسته وکړو."
اروپايي ټولنې د مهاجرت د نړیوال سازمان له لارې ستنیدونکو افغان کډوالو سره دا تازه مرسته په داسې حال کې کړې چې ددې دمخه د افغانستان او پاکستان په سرحدي سیمو کې د مرستې رسونې ادارو کنسرسیوم اټکل کړی و چې ممکن د روان ۲۰۲۴ کال د جولای د راروانې میاشتې پورې سلګونه زره افغان کډوال له پاکستان څخه د ستنیدلو پر مهال په سرحدي سیمو کې به ډیرو زیاتو بشري مرستو ته اړتیا پیدا کړي.
دغه کنسرسیوم د اپریل په ۱۴( وري ۲۶) په یو راپور کې ویلي و چې ټاکل شوې د جولای تر میاشتې ۷۲۰ زره د قانوني اسنادو نلرونکي افغان کډوال او شاوخوا ۵۰ زره د د (پي او آر) کارت لرونکي افغان کډوال له پاکستان څخه افغانستان ته ستانه شي.
د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت د اپریل ۱۹( وري ۳۱) وویل چې دغه هیواد د قانوني اسنادو نلرونکو کډوالو د ایستلو لپاره په ټولو ممکنه لارو چارو باندې غور کوي، خو هغه کډوال چې د افغانستان د پیژندنې کارتونه (اې سی سي) ولري اوس مهال یې د ایستلو کوم پلان نشته دی.
د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت ویاندې ممتاز زهرا بلوڅ اسلام اباد کې د یو خیریال د پوښتنې په ځواب کې چې ایا اسلام اباد د افغان کډوالو د ایستلو په ځانګړي ډول د (پي او آر) او د افغانستان د پیژندنې کارتونو (اې سي سي) لرونکو کډوالو بل پړاو کله پیلوي، وویل چې اوس مهال ددغو کارت لرونکو کډوالو د ایستلو پلان نشته دی.