له افغانستان څخه د بهرنیو ځواکونو په بشپړه وتلو سره په هیواد کې د ناڅرګند وضعیت او د واک د تشې په وجه په زرګونو افغانانو د هیواد نه د وتلو د هڅو په ترڅ کې د ګاونډیو هیوادونو سرحدونو ته مخه کړې ده.
پداسې حال کې چې د کابل نړیوال هوایي ډګر فعال ندی او د الوتنو پرمخ تړل شوی، هغه افغانان چې د بهرنیو پوځیانو او بنسټونو سره د خپلې کاري سابقې په وجه د طالبانو د غچ اخیستنې نه ډاریږي، د ایران، پاکستاناو د منځنۍ اسیا د هیوادونو په سرحدي دروازو کې په کتارونو کې ولاړ دي.
پاکستاني مقاماتو ویلي دي چې زیات شمیر افغانان د تورخم د سرحدي دروازې مخ ته ولاړ دي او د پاکستان په لور د دروازې خلاصیدو ته انتظار باسي.
یو عیني شاهد د رویترز خبري اژانس ته ویلي چې په زرګونو کسان نور د اسلام قلعه په بندر کې راټول شوي او ایران ته د ننوتلو هڅه کوي.
د اګست په ۱۵د طالبانو له لورې د کابل له نیولو وروسته د افغانستان څخه د تخلیې عملیاتو په ترڅ کې چې متحده ایالاتو یې مشري کوله د اګست تر ۳۱پورې ۱۲۳زره کسان د کابل د هوایي ډګر له لارې د افغانستان څخه ایستل شوي دي. خو لا هم د نړیوالو ځواکونو د ترجمانانو او همکارانو څخه نیولې تر خبریالانو او د بشري حقونو د مدافعینو پورې په افغانستان کې پاته دي.
یواځې جرمني اټکل کړی چې د ۱۰څخه تر ۴۰زرو پورې کسان چې د هغه هیواد د پوځیانو او سازمانونو سره همکار وو او د خطر سره مخامخ دي باید له افغانستان څخه وایستل شي.
د کابل د هوایي ډګر پرانستل
د فرانسې د بهرنیو چارو وزیر ژان ییف لودریان، ویلي دي چې طالبان د قطر او ترکیې سره په خبرو بوخت دي چې د کابل هوایي ډګر پروازونو ته تیار کړي، خو د ښاغلي لودریان، په وینا ښایي ددې مذاکراتو نهایي کیدل ورځې او یا اونۍ ونیسي.
د افغانستان او ازبیکستان ترمنځ سرحد تړلی دی، خو د ازبیکستان حکومت ویلي دي چې جرمني ته د افغانانو د ترانزیت په پروازونو کې به همکاري وکړي.
د ملګرو ملتونو د امنیت شورا د دوشنبې په ورځ د یو پریکړه لیک په صادرولو سره د طالبانو ډله وهڅوله چې د هغو افغانانو وتلو ته مصوونه زمینه برابره کړي چې د هیواد نه د وتلو نیت لري.
طالبانو ویلي دي چې ددې ډلې مشرانو ټولو هغو افغانانو ته چې د بهرنیو ځواکونو او د افغانستان د پخوانیو حکومتونو سره یې کار کړی د "عفو" فرمان صادر کړی دی. د طالبانو مشرانو همداشان د افغانانو څخه غوښتي چې خپل هیواد ته ستانه شي او د هیواد په بیارغاونه کې ونډه واخلي.
د طالبانو ډلې په ظاهره پدې خاطر چې نړیوالو ته خپل اوسنی حکومت د پخوا په پرتله معتدل معرفي کړي ژمنه کړې چې د بشري حقونو رعایت به وکړي. طالبانو په ۱۹۹۶کې هم ژمنه کړې وه خو د کابل د نیولو په لومړنۍ ورځ یې د افغانستان پخوانی ولسمشر ډاکتر نجیب الله لومړی وواژه او بیا یې په دار وځړاوه، د ښځو او نجونو د زده کړو او کار کولو حق یې سلب کړ او ډیر سخت دریځه قوانین یې پلي کړل.
د حکومت نه شتون
سره له دې چې د طالبانو له خوا د کابل له نیولو تر اوسه ۱۸ورځې تیریږي دغې ډلې تر اوسه نوی حکومت ندی اعلان کړی او د حکومت د شکل په اړه یې هم خپل نیت ندی څرګند کړی.
خو برعکس په ۱۹۹۶کې دغې ډلې د کابل له نیولو وروسته په څو ساعتونو کې خپله د رهبرۍ شورا جوړه کړې وه.
د پاکستان د بهرنیو چارو وزیر چې د طالبانو سره نژدې اړیکې لري د سه شنبې په ورځ هیله څرګنده کړه چې په راتلونکو څو ورځو کې به د افغانستان د عمومي رایو په اساس نوی حکومت جوړ شي.
له بلې خوا د افغانستان د راتلونکي حکومت د جوړیدو په سر په کندهار کې د طالبانو د مشرانو د سلا مشورو وروسته ټاکل شوې ژر د نوي حکومت غړي اعلان کړي. لهبلې خوا د سیاسي چارو کارپوهان وايي طالبانو ته په کار دي، چې په حکومت کې په کارپوه او مسلکي افغانانو ته هم ځای ورکړي.
کابل کې د طالبانو د فرهنګي کمیسیون مرستیال احمدالله وثیق وايي، چې د طالبانو د مشر ملا هبت الله اخوند په مشرۍ د طالبانو مشرتابه شورا له افغانستان څخه په بشپړ ډول د امریکايي سرتیرو د وتلو په ګډون په یو شمیر مسلو چې د نوي حکومت جوړیدل هم په کې شامل دي په کندهار کې ددغې شورا په درې ورځنیو غونډو کې په تفضیل خبرې کړي دي.
