د لومړي ځل لپاره د افغانستان د پخواني ولسمشر د ملي امنیت سلاکار حمدالله محب د طالبانو په لاس د جمهوري ریاست په سقوط کې د خپلې برخې ملامتیا له امله بښنه وغوښتله.
محب له بي بي سي سره په یوه مرکه کې د جمهوري ریاست د سقوط په اړه د افغانستان ولس ته په خطاب کې وویل: "هغه څه چې په ما پورې اړه لري، د افغانستان له خلکو بښنه غواړم او هغه څه چې تېروتنه شوې، غواړم سمه یې کړم."
ښاغلی محب د ۲۰۲۱ کال د اګست په ۱۵ مه، د افغانستان له پخواني ولسمشر محمد اشرف غني او د پخواني ولسمشر له یو شمېر نږدې ملګرو سره یو ځای د دریو هلیکوپترو په واسطه له افغانستان څخه ووت او متحده عربي اماراتو ته یې پناه یوړه.
ښاغلي محب پداسې حال کې د افغانستان له خلکو څخه بښنه غوښتې چې د جمهوري ریاست له ړنګېدو او په افغانستان باندې د طالبانو د واکمن کیدو وروسته یو شمېر سیاسي اشخاص او د ټولنیزو رسنیو کاروونکي د نورو لامولونو تر څنګ د ښاغلي غني په مشرۍ حکومت او د ښاغلي محب په شمول هغه نږدې کړۍ د جمهوري نظام د سقوط اصلي عامل ګڼي.
خو ښاغلي محب د ۲۰۲۱ کال د ډسمبر په نیمایي کې امریکا غږ سره په مرکه کې وویل چې د افغانستان د نړیوالو همکارانو، د مدني ټولنې فعالانو او رسنیو په ګډون ټولې ډلې د جمهوریت د سقوط مسؤول دي.
ښاغلي محب په دې مرکه کې دا هم وویل چې له پخواني افغان ولسمشر سره یوې وروستۍ پرېکړې ته رسېدلی و چې که جګړه کابل ته ورسېږي، نو ښاغلی غني او د هغه حکومت باید جګړه "بایللې" وبولي او د هغه په وینا کله طالبان د کابل دروازو ته ورسیدل تصمیم ونیول شو چې ښاغلی غني له کابل څخه ووځي.
ښاغلي محب په دې مرکه کې امریکا غږ ته ویلي وو چې د کابل د پرېښودو لپاره د ښاغلي غني پرېکړه یوازې د څو ورځو یا وروستۍ دورې پورې اړه نلري، بلکې د تېرو درېیو کلونو د پېښو او جریانونو پایله وه. هغه وویل چې له افغانستانه څځه د ښاغلي غني د وتلو پرېکړه سل په سلو کې د افغانستان په ګټه وه.
له افغانستان څخه د ولسمشر غني او د هغه د همکارانو د وتلو مخالفانو تر څنګ د افغانستان د پخواني ولسمشر یو شمېر پلویانو هم د ټولنیزو رسنیو له لارې د ښاغلي غني او د هغه د نږدې ملګرو د پرېکړې ملاتړ کړی. دوی استدلال کاوه چې که غني دا کار نه وای کړی، ښايي نن به افغانستان تر اوکراین ډېر ویجاړ شوی وای.
خو ددغه استدلال مخالفانو ویلي چې د اوکراين او افغانستان کړکېچونه دوه بېلابېلې سناريوګانې دي، چې په پرتله کولو سره يې د افغانستان پخوانی حکومت له خپلو مسووليتونو څخه نه شي خلاصیدای.
ښاغلي محب امریکاغږ سره د مرکې په ګډون په څو مرکو کې، په تکرار سره ویلي چې د افغانستان امنیتي ځواکونه د سقوط په حال کې وو او او د وینو د تویدنو او د کابل ښار د ویجاړیدو د مخنیوي په خاطر او د پخواني ولسمشر ژوند ته د ګواښ د پیښیدو په خاطر له افغانستان څخه د وتلو پریکړه وشوه.
محب د افغان حکومت له څو د ګوتو په شمیر پخوانیو چارواکو څخه دی چې وخت نا وخت له رسنیو سره مرکې کوي او په دې وروستیو کې یې په لندن کې له یو شمېر محصلینو سره د خبرو پر مهال په افغانستان کې د جمهوریت د سقوط پر لاملونو خبرې کړې دي.
د افغان حکومت ددغه پخواني چارواکي د وینا پر وخت د وینا د ځای تر شا ځینې افغانان راټول شوي وو او د هغه پر ضد یې شعارونه ورکول. پر دې سربیره د پوښتنو او ځوابونو له غونډې وروسته یوې افغانې زده کوونکې پر ښاغلي محب لفظي برید وکړ او ویې ویل چې باید محاکمه شي.
