د افغان کرکټ ماتې، د مینوالو خپګان او د بورډ بخښنه، ولې؟

افغانستان په کرکټ کې ډیرې ښې او بدې نتیجې ترلاسه کړي، خو له څو پرلپسې بریاو وروسته تازه ماتې یې مینوالو ته تر ټولو سخته تمامه شوه.

ښايي افغانستان د خپل کرکټ په تاریخ کې تر ټولو ډېرې بدې او ترخې ماتې تجربه کوي. افغانستان د ۲۰۱۹ کال د غوراوي په سیالیو کې درې پرله پسې لوبې پر سکاتلند، زمبابوې او هانګ کانګ وبایللې.

دا هغه لوبډلې دي چې په تېرو څو کلونو کې افغانستان څو-څو وارې ماتې کړې دي. افغانستان د نړیوالې شورا بشپړ غړی دی خو هانګ کانګ او سکاتلند د دویمې درجې هېوادونه دي.​

​وايي د یوې لوبډلې بری ډېرې تېروتنې پټوي، خو برعکس ماتې یې بیا ډېرې ستونزې او مشکلات رابرسیره کوي. د افغانستان د ملي لوبډلې وروستیو ماتو هم د ځینو په باور په لوبډلې او مدیریت کې ځینې اساسي ستونزې رادبره کړې.

د افغانستان له هرې ماتې وروسته، د کرکټ یو شمېر مینوالو د لوبغاړو پر غوراوي، ځينو مشخصو لوبغاړو په خرابې لوبې او کرکټ بورډ په رهبریت باندې کلک انتقادونه وکړل او ځینو لوبغاړو ته یې "سپکې سپورې" هم وویلي. ځینو خو يې آن د بورډ د مشرانو او غوراوي د کمېټې د مشرانو استعفاوې هم غواړي.

​د ماتو علتونه څه وو؟

د افغانستان کرکټ بورډ د دغو ماتو له کبله بخښنه غوښتې او ویلي دي چې لوبغاړو ته یې ښه امکانات او زمینه برابره کړې وه چې له لوبو وروسته به د لوبډلې له مشرانو او لوبغاړو سره حساب او کتاب وکړي.

د افغانستان د کرکټ موقت کپټان راشد خان د پنجشنبې په ورځ( مارچ اتمه) پر هانګ له ماتې وروسته خبري کنفرانس کې وویل"تر لوبې مخکې مو کپټان ناروغ شو، بیا مو دوه پرلپسې لوبې وبایللې، بیا مو مهم لوبغاړی شهزاد له لوبو منع کړل شو، خلص دا چې هر څه د افغانستان د توقع خلاف ثابت شول."

امریکا غږ د افغانستان د کرکټ د ملي لوبډلې له یو مخکني لوبغاړي او یو روزونکي سره د ماتو پر علتونو خبرې وکړې.

د ځینو ملحوظاتو له کبله دوی ونغوښتل چې په راپور کې یې نومونه خپاره شي، خو د ماتو پر تخنيکي اړخونه وغږېدل.

د ملي لوبډلې یو مخکنی لوبغاړی د افغانستان د ماتې اصلي علتونه د کپټان اصغر ستانکزي نه موجودیت، په حساسو او مهمو لوبو کې نوي کپټان ته د لوبډلې مشري ورسپارل، د لوبډلې د سر مهم منډه جوړونکو- ټاپ ارډر- ښه نه ځلېدل او یا بې مسولیته لوبه کول، د یو داسې لوبغاړي نشتوالی چې لوبه تر بري پورې ورسوي او د زمبابوې له حالاتو سره د افغان لوبډلې نه بلدتیا ګڼي.​

دی وايي "که څوک مني یا نه، خو اصغر په خپله که ښه لوبه نه کوله، د لوبډلې مدیریت یې ښه کاوه او د راشد له مشرۍ سره ډېر لوبغاړي اشنا نه وو او په خپله یې د هغه پر لوبو هم بد تاثیر وکړ. بیټسمینانو بې مسولیته لوبه وکړه، افغانستان یو یا دوو داسې لوبغاړو ته ضرورت لري چې په حساس وخت کې لوبه تر اخره ورسوي."​

​د افغانستان د ورزشي خبریالانو د فدراسیون مشر سایر ځلاند هم تر ډېره له دغه نظر سره موافق دی.

هغه چې د کرکټ لوبې څاري امریکا غږ ته وویل "لوبډله په یو اضطراري حالت کې د رهبرۍ له تشې سره مخامخ شوه. لوبغاړي د زمبابوې حالت او کندیشن مطابق لوبه ونکړه او ورسره بلد نه وو. ټیم داسې نه ښکارېده چې کوم خاص پلان ولري چې لوبې وګټي او مخ ته ولاړ شي. په عمومي ډول افغان لوبغاړي تر یو ډول رواني فشار لاندې ښکارېدل."

د کرکټ یو شمېر مینوال دا انتقاد هم کوي چې په لوبډلې کې ځینې لوبغاړي په "روابطو" راغلي او د ځینو نورو با "استعداده لوبغاړو" مخه یې ډب کړې چې نتیجه یې د افغانستان پرلپسې ماتې شوه. همدغه انتقاد مې د کرکټ بورډ د مخکني روزونکي مخې ته کېښوده.

هغه وویل "د لوبډلې د ماتې ډېر نور علتونه دي، مشخص لوبغاړي نه دي. که په تخنیکي ډول یې څېړو، د هرې لوبې ماتې خپل علت لري. له سکاتلند سره ماتې کې بالرانو ښه باولینګ ونکړ، فیلډینګ ښه ونشو. له زمبابوې سره د ماتې علت زما په نظر د محمد نبي او نجیب ځدراڼ سوځېدل وو. دوی دا مسولیت ونه مانه چې لوبه تر پایه ورسوي. ټولو ښه لوبه ونکړه باید مشخص لوبغاړي ملامت ونه ګڼل شي."

د افغان کرکټ د مینوالو یو انتقاد دا هم دی چې ځینې با تجربه لوبغاړي ناست وو او ځوان او بې تجربه لوبغاړو ته چانس ورکړل شو.

خو دغه روزونکي راته وویل "همدغو لوبغاړو په اماراتو کې له زمبابوې سره ښه لوبه وکړه، سیریز یې وګاټه خو زمبابوې کې ونه ځلېدل. له لوبډلې سره د بیټینګ، باولینګ او فیلیډینګ روزونکي شته، کپټان شته، مدیر شته، هغوی حالاتو ته په کتو لوبې ته لوبغاړي غوره کوي. ځوانان په پنځو او لسو لوبو کې د محمد شهزاد او محمد نبي غوندې لوبه نشي کولی، هغوی ته باید وخت ورکړل شي."

لوبغاړو ته "سپکې سپورې" ویل

شاید افغانستان یوازینی هېواد نه وي چې له ماتو وروسته یې مینوال احساساتي کیږي او پر لوبغاړو تند انتقادونه کوي او ځینې لوبغاړو ته "سپکې سپورې" هم وايي. ښايي د ډېرو نورو هېوادونو مینوال هم همداسې وي. په پاکستان او هند کې له دې نه هم احساساتي برخوردونه شوي دي.

داسې هم ویل کیږي په افغانستان کې د کرکټ مینوال لا د ماتې د زغملو دود نه دی خپل کړی. افغانستان یوازې د کرکټ ملي لوبډلې نلري، د فوټبال، ولیبال او ځینو نورو لوبو لوبډلې هم لري. شاید ډېر کم داسې شوي وي چې د فوټبال په ماتې داسې تند غبرګونونه ښودل شوي وي.

د افغانستان د خبریالانو د فدراسیون مشر وايي "د خلکو د تندو احساساتو دوه علتونه دي، له ماتې سره جوړ نه دي. کرکټ افغانانو ته د خوښۍ احساس ورکوي او کله چې نه وي، دوی احساساتي شي. د ماتې له کلچر سره عادت نه دي او همېشه ګټه غواړي. بل علت یې دا دی چې، ځینې وړ او تکړه لوبغاړي نه لوبول کیږي او بیا چې کله لوبه وبایلي، خلک په غوصه شي، خو باید لوبغاړو ته ښکنځل ونشي."

مګر د افغانستان د لوبډلې مخکني لوبغاړي راته وویل چې تر افغانستان ډېر غښتلي ټیمونه هم مات شوي او په مهمو سیالیو کې یې ماتې خوړلې ده. هغه په تېر نړیوال جام کې د جنوبي افریقا او په ۲۰۱۷ کال د چمپین ټرافي سیالیو په پایلوبه کې د پاکستان له لوري د هند ماتې یاده کړه.

خو د افغان مینوالو تند غبرګون یو علت یې دا په ګوته کړ چې "افغانانو او دنیا دا فکر کاوه، چې افغانستان به خامخا د غوراوي سیالۍ ګټي او مخ ته به ځي. مګر نورو لوبډلو هم ښې لوبې وکړې. د لوبو بایلل په دې مانا نه ده چې دنیا ختمه شوه. نورې لوبې به هم وي،" او کرکټ بورډ او روزونکي به یې د ماتې علتونه هم په ګوته کړي.